Webwinkel onderzoek 2022

Webwinkel onderzoek 2022

Toegankelijkheid: er is nog steeds werk aan de webwinkel!

De laatste versie van het webwinkel toegankelijkheidsonderzoek is nu beschikbaar.

Elk jaar voeren we een onderzoek uit naar de toegankelijkheid van de grootste webwinkels van Nederland. Je leest nu een onderzoek uit ons archief uit voorgaande jaren. Leer meer over de toegankelijkheid van webshops in ons meest recente onderzoek.

Vorig jaar heeft Level Level onderzoek gedaan naar de digitale toegankelijkheid van de 15 grootste webwinkels van Nederland.  Hierbij is gekeken naar de toegankelijkheid voor mensen die geen muis kunnen gebruiken, omdat zij bijvoorbeeld een motorische of visuele beperking hebben. Bij de helft van deze webwinkels kon geen bestelling geplaatst worden. 

Voor vrijwel alle webwinkels geldt de wettelijke verplichting om digitaal toegankelijk te zijn, zoals is vastgelegd in de European Accessibility Act. Hieraan dienen zij voor juni 2025 te voldoen. 

Na het onderzoek van vorig jaar en naar aanleiding van de reacties die de webwinkels hebben gegeven heeft Level Level een jaar later hetzelfde onderzoek opnieuw uitgevoerd. Wederom zijn de 15 grootste webwinkels van 2022 onderzocht. De resultaten van dit onderzoek zijn zorgwekkend; bij de helft van de webwinkels is het nog steeds niet mogelijk, voor bezoekers met een beperking, om een bestelling te plaatsen. 

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van augustus tot en met december van 2022. Eventuele aanpassingen aan de websites na deze periode zijn niet meer meegenomen in het onderzoek. Het onderzoek is, net als vorig jaar, onderverdeeld in een aantal stappen, lees hier hoe het onderzoek uitgevoerd is.

Decoratieve afbeelding: ouder persoon kan de tekst op een scherm minder goed lezen door te weinig contrast.

De helft van de onderzochte webwinkels is (nog steeds) ontoegankelijk

In 2021 bleek dat het bij 8 van de 15 onderzochte websites niet mogelijk was een bestelling te plaatsen als je blind bent. In 2022 is dit aantal met 1 gezakt. Dat betekent dat bij 7 van de grootste webwinkels nog steeds dusdanig ernstige toegankelijkheidsproblemen aangetroffen worden, dat mensen die geen gebruik kunnen maken van een muis, hier géén bestelling kunnen plaatsen.

De resultaten van 2022 per webwinkel

Bekijk de inviduele rapporten per webwinkel.

De volgende resultaten gelden voor het plaatsen van een bestelling door mensen die geen gebruik kunnen maken van een muis.

Allereerst is er één webwinkel die vorig jaar niet door de test kwam en dit jaar wel; Jumbo. Jumbo is actief bezig geweest met het aanpakken van een aantal problemen, waardoor het nu wél mogelijk is om een bestelling te plaatsen. Vorig jaar konden wij 55% van de stappen doorlopen met het toetsenbord en/of de screen reader en waren wij niet in staat om een bestelling te kunnen plaatsen. Dit jaar kunnen we  75% van de stappen doorlopen en kan de bestelling succesvol worden afgerond!

Bij de volgende webwinkels kan geen bestelling geplaatst worden door mensen die geen gebruik kunnen maken van een muis:

  • Zalando

  • Wehkamp

  • Ikea

  • De Bijenkorf

  • Belsimpel

  • Hema

  • AboutYou

  • Mediamarkt

Belsimpel is dit jaar een nieuwkomer in de Webwinkel top 15, helaas bevat de website een aantal kritische toegankelijkheid fouten, waardoor het niet mogelijk is om een bestelling te plaatsen. 

Bij de volgende webwinkels kon wél een bestelling geplaatst worden door mensen die geen gebruik kunnen maken van een muis:

  • Bol.com

  • Albert Heijn

  • Coolblue

  • Amazon

  • Jumbo

  • Apple

  • Hellofresh

  • Gamma

Gamma is een nieuwkomer in de Webwinkel top 15 en claimt direct de op één na hoogste score van 83% in de toegankelijkheidstest. 

Is er werk verricht?

In figuur 1 en 2 zien wij het verschil in de scores van vorig jaar, vergeleken met dit jaar.

H&M staat niet in de top 15 van 2022, Belsimpel en Gamma zijn nieuw in de lijst van 2022

WebsiteTotaalscore 2021 in %Totaalscore 2022 in %Verschil
Apple8892+4%
Gamma83
H&M83
Coolblue7275+3%
Hellofresh7073+3%
Amazon6770+5%
Ikea6770+3%
Bol.com6673+7%
Zalando6457-7%
Albert Heijn6368+5%
Jumbo5575+20%
De Bijenkorf5162+11%
About You4947-2%
Hema4650+4%
Wehkamp4345+2%
Mediamarkt3153+22%
Belsimpel53
Figuur 1: Tabel met de scores van de webwinkels in procenten in 2021 en 2022
Een grafiek die het verschil in percentage toont (2021 en 2022 met elkaar vergeleken) van de scores van de onderzochte webwinkels. Deze data staat volledig beschreven in de tabel in Figuur 1.
Figuur 2: Grafiek met de groei/daling van scores per webwinkel

Bijna alle webwinkels tonen een verbetering van de eindscore ten opzichte van vorig jaar. Jumbo en de Mediamarkt tonen een stijging van de eindscore van meer dan 20% Bij de overige winkels ligt de stijging van dit percentage tussen de 1-10%. 

Bij Jumbo was het vorig jaar niet mogelijk om een bezorgmoment te kiezen, wat resulteerde in het feit dat een bestelling plaatsen bij Jumbo niet mogelijk was. Dit jaar is deze stap volledig met het toetsenbord uit te voeren en is er dus geen blokkade meer.

Illustratieve afbeelding van een vrouw die een opwaartse grafiek tekent.

About you, but not all of you.

Opvallend is ook dat een aantal webwinkels een lagere score heeft behaald ten opzichte van het jaar ervoor. Voorbeelden zijn Zalando en About You. Zalando is in de eindscore gezakt van 64% naar 57%. Het viel op dat er een aantal stappen in het bestelproces is aangepast, met zowel positieve als negatieve resultaten. Vooral bij het afrekenproces is een aantal nieuwe drempels opgeworpen.

De eindscore van About You is van 49% gezakt tot 47% in 2022. Dit komt met name doordat onder andere het hoofdmenu niet meer met het toetsenbord te besturen is. De winkelwagen, favorieten en inlogknoppen kunnen niet gebruikt worden als je afhankelijk bent van een toetsenbord. Het is niet mogelijk om een account aan te maken, een bezorgadres in te voeren of een betaalmethode te kiezen. Hierdoor kan een bestelling nooit afgerond worden. Naast deze kleine daling zijn de onderzoeksresultaten vrijwel hetzelfde als vorig jaar.

Op het onderzoek van 2021 heeft About You gereageerd:

[EN] “We are aware that barrier-free ordering for people with a (visual) disability is not yet possible in our fashion online shop. Due to the technical implementation, it is currently not possible for us to offer such a service. However, we are already working intensively on a solution that will enable people with visual disabilities to order in our online shop in the future.”

[NL] “We zijn ons bewust van het feit dat barrièrevrij bestellen voor mensen met een (visuele) beperking nog niet mogelijk is in onze online modewinkel. Door de technische implementatie is het voor ons momenteel niet mogelijk om zo’n dienst aan te bieden. We zijn echter intensief aan het werken aan een oplossing om mensen met een visuele beperking in de toekomst in onze winkel te kunnen laten bestellen.”

Uit het onderzoek dat een jaar later plaatsvond blijkt helaas dat de eindscore van About You is gedaald. In 2021 bleek dat een aantal cruciale stappen in het bestelproces niet uitgevoerd kon worden. Dezelfde stappen zijn in 2022 opnieuw getoetst, met dezelfde resultaten. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om een account aan te maken, een bezorgadres in te voeren of een betaalmethode te kiezen. Hierdoor kan een bestelling nooit afgerond worden. 

Illustratieve afbeelding van een kleding webshop.

Gemengde resultaten

De meeste webwinkels zijn iets verbeterd in 2022. Het is goed om te zien dat deze winkels stappen zetten om toegankelijker te worden. Wat opvallend is, is dat er door meerdere webwinkels veranderingen zijn uitgevoerd die zowel positieve als negatieve effecten hebben op de toegankelijkheid. 

Ikea heeft bijvoorbeeld tijd besteed aan de zoekfunctionaliteit en het toevoegen van producten aan de winkelmand, wat resulteert in een positieve verandering. Het inloggen is echter moeilijker geworden en er heeft geen verbetering plaatsgevonden bij de stappen die ervoor zorgen dat er daadwerkelijk een bestelling geplaatst kan worden. Het is bijvoorbeeld nog steeds niet mogelijk om een betaalmethode te kiezen, waardoor een bestelling nooit afgerond kan worden. 

Coolblue heeft het registratieproces verbeterd, waardoor het aanmaken van een account nu een stuk makkelijker gaat. Vorig jaar was het lastig om via de site om hulp te vragen. Dit jaar is dat verbeterd. Helaas is het wijzigen van een product, door bijvoorbeeld een andere kleur te kiezen, niet meer mogelijk. Vorig jaar kon dit nog wel. 

Een opvallende webwinkel in dit onderzoek is Wehkamp, die bij veel onderdelen precies hetzelfde scoort als vorig jaar. Er lijkt weinig te zijn veranderd. Wehkamp gaf als reactie op het onderzoek van vorig jaar het volgende aan:

De laatste jaren hebben wij ons sterk gefocust op het verder optimaliseren van onze website en app, met als doel onze klanten de meest inspirerende, zorgvuldig samengestelde en relevante online shop voor mode en wonen te bieden. 

We erkennen de mogelijkheid om ook de benoemde doelgroep met een beperking beter te servicen. We nemen de suggesties dan ook ter harte en gaan bekijken hoe we de toegankelijkheid voor deze doelgroep kunnen verbeteren.”

Het lijkt alsof hier gesteld wordt dat de doelgroep met een beperking een optionele extra doelgroep is. 

Iedereen, van jong tot oud, van elk geslacht, op elke locatie, kan een beperking hebben en iedereen kan ook op elk moment een beperking krijgen. Mensen met een beperking zijn geen doelgroep die je kiest. Het is een groep mensen die onderdeel is van je doelgroep. Hoe kan het dan dat deze groep zo vaak over het hoofd wordt gezien?

Waarom zijn de scores dit jaar niet veel gestegen?

Te weinig kennis

Vaak beschikken de product owners, ontwerpers en developers over te weinig kennis. Enerzijds mist er kennis over wat voor impact verschillende soorten beperkingen kunnen hebben op het gebruik van een website. Anderzijds mist er kennis over hoe websites vanaf het begin af aan toegankelijk opgebouwd kunnen worden. 

Het ontbreken van deze kennis heeft meerdere oorzaken. Zo wordt er bijvoorbeeld bij veel opleidingen weinig tot geen aandacht besteed aan digitale toegankelijkheid. 

Veel studenten zijn jong en testen de producten die ze opleveren zoals ze zelf gewend zijn; door te kijken en te klikken. Ze zijn zich er simpelweg niet van bewust dat niet iedereen de website op dezelfde manier kan zien of besturen. 

Illustratieve afbeelding die een persoon toont met geen kennis over toegankelijkheid.

De richtlijnen zijn onduidelijk/moeilijk

De toegankelijkheid van een website kan getoetst worden aan de hand van een aantal criteria, zoals opgesteld in de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Deze criteria zijn in complexe taal beschreven en er is geen concrete manier om standaard aan een criterium te voldoen. Dit zorgt ervoor dat de criteria lastig te begrijpen zijn en dus ook lastig zijn om te implementeren tijdens het ontwerpen en bouwen van een website. 

Een illustratieve weergave van een persoon die achter zijn computer in paniek raakt van alle informatie.

Verkeerde mindset

Onze ervaring leert dat er vaak een verkeerde mindset heerst over toegankelijkheid. “Waarom zouden we onze hele website aanpassen voor die ene blinde persoon”. “Het is veel te duur om onze website toegankelijk te maken”. “Mensen met een beperking gebruiken geen telefoon/computer”.

Zoals eerder benoemd heeft in Nederland 1 op de 4 mensen een vorm van een beperking en hebben juist zij veel baat bij het gebruik van een telefoon/computer. De richtlijnen die opgesteld zijn gaan op voor alle vormen van beperkingen, niet alleen voor blinde mensen. Daarnaast gaat een aantal toegankelijkheidsrichtlijnen hand in hand met SEO (Search Engine Optimization). Door toegankelijker te worden kun je dus de vindbaarheid van je website vergroten. Dat betekent dat je het bereik van je website flink kunt vergroten en meer klanten aan kunt trekken door toegankelijk te worden. 

Illustratieve afbeelding van een persoon die worstelt met de mindset op gebied van toegankelijkheid

Te weinig experts

Zoals eerder benoemd zijn de vastgestelde criteria voor toegankelijkheid vaak lastig te begrijpen. Getrainde/gecertificeerde mensen in Nederland die op de hoogte zijn van de wetgeving, de criteria (WCAG) en de verschillende manieren van het toetsen van websites zijn schaars. Er is ook geen vaste opleiding voor, plus het vereist bepaalde kennis en ervaring op het gebied van web design, web development en verschillende soorten hulp technologieën om hierin goed werkzaam te kunnen zijn. 

Illustratieve weergave van een toegankelijkheids rapport

Hoe zorgen we ervoor dat we volgend jaar betere scores gaan zien?

Het begint allereerst bij bewustwording. Door meer te leren over de verschillende manieren waarop een website bestuurd kan worden en met wat voor verschillende gebruikers rekening gehouden kan worden, ontstaat er al meer kennis over het onderwerp.

Door tijdens het testen van je website vaker verschillende soorten mensen mee te nemen, waaronder mensen met bijvoorbeeld een visuele, cognitieve of motorische beperking, kun je al gauw achterhalen of je website op verschillende manieren überhaupt te gebruiken is. Bij 7 webwinkels uit het onderzoek is het niet mogelijk om een bestelling te plaatsen als je niet in staat bent om een muis te gebruiken. Dit zijn problemen die tijdens gebruikerstesten vroegtijdig al opgemerkt en opgelost kunnen worden. 

Ook is het belangrijk dat ontwerpers, webontwikkelaars en content redacteuren getraind worden in digitale toegankelijkheid, zodat het opleveren van een toegankelijke website de standaard gaat worden en niet een bijzaak. Daarnaast is het belangrijk dat hetgeen wat opgeleverd wordt ook getoetst wordt aan de hand van de toegankelijkheidscriteria (WCAG). 

Als alle bedrijven in 2025 aan de nieuwe wetgeving willen voldoen, is het belangrijk dat er de komende jaren grotere stappen worden gemaakt, met significante verbeteringen. Alleen door op tijd aan de slag te gaan met de aanbevelingen is het vooralsnog haalbaar om in juni 2025 aan de toegankelijkheidseisen te voldoen.

Illustratieve weergave van een persoon die op een knop drukt en een raket afschiet.

European Accessibility Act, is deze wet ook van toepassing op mijn webwinkel?

Er is veel verwarring over de wetgeving omtrent het wel of niet toegankelijk moeten zijn van webshops vanaf 28 juni 2025. Daarom hebben we verduidelijkt voor wie de regeling straks gaat gelden.

Een toegankelijke webwinkel, cursussen voor je hele team!

Product owners, developers, content specialisten en ontwerpers. Iedereen in jouw team kan een actieve bijdrage leveren aan het verbeteren van de digitale toegankelijkheid. Ons zusje the A11Y Collective biedt voor iedere expertise een digitale toegankelijkheidscursus op maat. Met behulp van de juiste training is jouw team zelf in staan om belangrijke aanpassingen door te voeren.

Logo's The A11y Collective en Level Level

Hoe meten we de toegankelijkheid?

Voor dit onderzoek hebben we geen volledige audit op de toegankelijkheid van alle functionaliteiten gedaan, maar hebben we gekozen voor een pragmatische aanpak. Kan iemand die geen muis kan gebruiken, of het scherm niet kan zien,  überhaupt een bestelling plaatsen? Uitleg over de methodiek en testconfiguratie kun je terugvinden via de onderstaande knop.

Overtuigd van het belang van een toegankelijke webshop?

Wij bouwen graag mee.