Bij alles wat wij ontwerpen bij Level Level nemen wij de specifieke gebruikersbehoeftes en bedrijfsdoelen in acht en zorgen we er ook voor dat deze converteren. We testen onze ontwerpen graag door conversie ratio’s te meten of te kijken hoe lang het duurt voordat een gebruiker een bepaalde taak voltooid heeft. Dit betekent echter niet dat we altijd in één keer slagen om dit voor elkaar te krijgen. Soms heeft dit tot gevolg dat er nog ontwerp iteraties moeten plaatsvinden om het ontwerp te verbeteren.
Dit proces van ontwerpen, itereren en verbeteren is iets wat eigenlijk altijd plaatsvindt binnen een project. De consequenties lijken daarom niet zo groot als wij als ontwerpers er niet meteen in slagen om de gewenste resultaten te behalen, we kunnen namelijk blijven verbeteren en op basis van testen en cijfers het ontwerp gaan bijschaven. Maar stel je nou eens voor: wat als een gebruiker op je website een specifiek spoednummer snel moet kunnen vinden in geval van nood. Is het dan nog steeds ‘ok’ om eerst te falen en vervolgens bij te schaven en te verbeteren? Wanneer iets wat wij ontwerpen in eerste instantie nog niet helemaal goed gaat, kan dit grote gevolgen hebben. Maar daarnaast kan een goed ontwerp óók grote gevolgen hebben, op een positieve manier.
Fysieke schade
Kunnen wij met onze ontwerpen echt fysieke schade aanbrengen? Jazeker… denk maar eens na over ergonomie. Is alles wat wij ontwerpen wel zo ergonomisch? Een mooi voorbeeld is ‘The Thumb Zone’ voor mobiele schermen. Met de jaren is iedereen steeds meer smartphones gaan gebruiken met grotere schermen. Dit zorgt ervoor dat hoe groter het scherm wordt, des te minder plekken van het scherm in het natuurlijk bereik liggen van de duim. Wanneer ontwerpers hele belangrijke functionaliteiten (zoals een navigatie) buiten deze thumb zone ontwerpen, kan de gebruiker deze lastiger bereiken. Zeker voor functionaliteiten die repetitief uitgevoerd moeten worden, kan verkeerd ontwerp in dit opzicht veel ergernis en letterlijk fysieke pijn veroorzaken.
Als ontwerpers is het aan ons om ons écht in de gebruiker te verdiepen en na te gaan hoe hij of zij een website gaat gebruiken. Het is dan belangrijk na te denken over vragen als: gaat het om een repetitieve taak? Is de tekst te klein? Is het contrast voldoende? Zijn alle touch area’s groot genoeg?
Emotionele schade
Design kan ook flink de plank misslaan wanneer we iets ontwerpen wat door verschillende mensen anders geïnterpreteerd kan worden. Aan het einde van 2017 kregen gebruikers van Facebook een bericht om hun ‘jaar in vogelvlucht’ te delen. Facebook had de posts met het grootste aantal likes of reacties verzameld en deze konden gebruikers op hun eigen tijdlijn delen door middel van een vrolijk filmpje. Facebook wilde hiermee stimuleren dat mensen stil stonden bij hun leven van het afgelopen jaar en dit konden vieren. Alleen had Facebook er geen rekening mee gehouden dat het afgelopen jaar niet voor iedereen zo leuk was geweest. Van personen die overleden waren, tot iemand die zijn huis in brand zag opgaan en andere nare gelegenheden; Facebook zorgde ervoor dat de mensen die dit was overkomen het opnieuw beleefden.
Had Facebook dit kunnen voorkomen? Het is natuurlijk lastig om met elke situatie die zich zou kunnen voordoen rekening te houden, maar door deze nieuwe functionaliteit niet gelijk op te dringen aan haar gebruikers had Facebook wellicht kunnen voorkomen dat mensen hier emotioneel schade van ondervonden. Ze had bijvoorbeeld kunnen vragen of een gebruiker de functionaliteit wilde zien voordat ze automatisch dit bericht in de tijdlijn van gebruikers zoud plaatsen.
Uitsluiting
Wanneer je bij het design van een website geen rekening houdt met mensen die bijvoorbeeld slechtziend zijn en eventueel ook een andere beperking hebben, sluit je een behoorlijke groep mensen uit.
Een voorbeeld: in Nederland zijn er 316.000 personen slechtziend of blind. Deze groep wordt alleen maar groter, want de verwachting is dat dit aantal door de vergrijzing tussen 2010 en 2020 met 20% zal stijgen (Bron:
Oogfonds). Het is voor deze groep enorm belangrijk om ervoor te zorgen dat je website ook door een screen reader gelezen kan worden.
Bij Level Level staat digitale toegankelijkheid erg hoog in het vaandel. Bij het ontwerpen van een website houden we er namelijk altijd rekening mee of de website door een screenreader gelezen kan worden. Wij doen dit onder andere door de pagina op een zodanige manier (technisch) op te bouwen dat deze op een logische manier door een screenreader gelezen kan worden: van boven naar beneden. Daarnaast proberen wij als ontwerpers hier ook aan bij te dragen door een duidelijke structuur te ontwerpen en call-to-actions te maken die een actie goed beschrijven (dus geen ‘klik hier’, maar: ‘bekijk winkelmandje’).
“Uitsluiting heeft niet alleen te maken met mensen die een fysieke of mentale beperking hebben, het gaat verder dan dat. Heb je wel eens in de trein gezeten met een langzame internetverbinding?”
Maar als je denkt dat uitsluiting alleen te maken heeft met mensen met een fysieke of een mentale beperking; dan heb je het verkeerd. Wanneer we websites ontwerpen die vol met data staan, bijvoorbeeld in de vorm van afbeeldingen, en daardoor te zwaar zijn om in te laden, sluiten we een hele doelgroep uit die deze data niet kán inladen. Dit kan iemand zijn die gebruik maakt van een langzamere internetverbinding in een ander land of iemand die op een smartphone met langzaam internet in de trein zit. Of wellicht wel een ouder persoon die wat minder ervaring met computers heeft en niet zo goed weet hóe hij/zij de website moet gebruiken. Dit omdat hij of zij nou eenmaal niet in het computertijdperk is opgegroeid en bepaalde handelingen op een computer helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn. Juist voor deze doelgroep is het echt belangrijk dat we extra aandacht schenken aan zaken als de grootte van lettertypes, contrast, de grootte van touch vlakken, maar dat we ook stilstaan bij hulp bij een interface.
Onrecht
Daarnaast is ontwerp ook heel erg vatbaar voor verschillende interpretaties. Dit zie je bijvoorbeeld terug in data visualisatie. Een slecht ontworpen grafiek kan een heel ander beeld geven dan wat er bedoeld wordt.
Hier speelt ook manipulatie een rol; hoe ver gaan wij als ontwerpers om gebruikers te beïnvloeden met onze ‘ontwerptrucjes’ en een bepaalde interpretatie af te dwingen? In feite zijn wij als ontwerpers allemaal manipulators. Het is de vraag of dit persé altijd slecht is. Je kunt manipulatie namelijk ook op een positieve manier inzetten. Wanneer je manipulatie gebruikt om een persoon te beïnvloeden om een actie uit te voeren die hij/zij ook wil uitvoeren, gebruiken wij als ontwerpers onze vaardigheden op een juiste manier; we helpen namelijk de gebruiker ergens te komen door middel van design. Echter wanneer we de gebruiker gaan beïnvloeden en dwingen iets te gaan doen door middel van ontwerp kan dit niet gewenst zijn. Iets kan wel legaal zijn om te doen, maar kan ook schadelijk zijn voor je bedrijf of merk omdat je mensen beïnvloedt op een wijze die zij niet willen.
“Manipulatie: het controleren of beïnvloeden van een persoon of situatie op een ingenieuze wijze.”
Naast dat wij manipuleren als ontwerpers, is het ook de taak aan ons om op te voeden. Zorgen wij wel dat we het juiste beeld vertonen? Wat voor type advertenties laat je bijvoorbeeld zien op een website gericht op kinderen. We communiceren met design en doordat we communiceren voeden we ook op.
“Als ontwerpers moeten wij ons ervan bewust zijn dat we de gebruikservaring van onze producten voor een gebruiker kunnen maken of breken.”
Het model ‘Ethical Hierarchy of Needs’ is ontwikkeld door Ind.ie en beschrijft goed de kern van ethisch ontwerp. De onderdelen van de piramide hangen allemaal aan elkaar, wat betekent dat als er een onderdeel wegvalt de gehele piramide instort. Wanneer je product ‘human rights’ ondersteunt maar niet ‘human effort’, dan is het onethisch. Hetzelfde geldt andersom ook; wanneer je ‘human effort’ ondersteunt omdat je product functioneel is, maar deze niet bijdraagt aan ‘human experience’ is je product nog steeds onethisch. Zogenaamde dark patterns kunnen hiermee ook onethisch worden verklaard; ze hebben vaak als doel om geld op te leveren en schieten het doel van de gebruikers voorbij.
Hoe wij tegen ethisch ontwerp aankijken
Dit artikel gaat over ethische dilemma’s, maar alle onderdelen hierboven genoemd zijn voorbeelden van onethisch design, het zijn namelijk allemaal manieren of methodes hoe je niet zou moeten ontwerpen als een ontwerper. De eerste stap voor ons is daarom ook bewustwording. Je bewust zijn van het feit dat je als ontwerper invloed hebt op al deze aspecten en zo de ervaring van een gebruiker met het product (website) dat je ontwerpt kunt maken of breken. Echter, alleen bewust zijn is niet genoeg, je wilt hier ook naar handelen. Dit maakt dat je aan ethisch design doet, het ontwerpen met de intentie om goed te doen. Vanuit de visie van Level Level proberen wij hier dan ook de best mogelijke keuze in te maken, maar deel van dit proces is ook om bij te schaven en op basis van inzichten van je doelgroep en resultaten uit tests een product beter te maken. Wees ook niet bang voor veranderingen; als een ontwerpbeslissing eenmaal is genomen kan het soms om bepaalde redenen nodig zijn om later te veranderen. Design leeft én blijft continu in ontwikkeling om ervoor te zorgen dat we onze gebruikers de best mogelijke ervaring geven. Dát is wat ethisch ontwerp voor ons inhoudt.
Ook interessant
Vertel ons meer over je plannen en ambities!
We zijn klaar om jullie online uitdaging op te pakken.